‘’Bir teşebbüsün mallarını veya hizmetlerini başka teşebbüslerinkinden ayırt etmeyi sağlayan bir işaret’’ olarak tanımlanan marka günümüz dünya ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle fikri mülkiyet haklarının korunması ekonomik büyüme ve marka isminin zarar görmemesi açısından oldukça önemlidir.
Marka sahibi, hakkına tecavüz eden eylemlere karşı hukuki ve cezai yaptırımlarla korunmuştur. Buradaki marka hakkı sahibinin korunmasına yönelik düzenlenen hukuk davalarının amacı, marka hakkı sahibinin bireysel hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik iken ceza davalarında bunlara ek olarak ekonomik düzenin korunması da hedeflenmektedir.
Marka hakkına tecavüz suçu 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun 29. ve 30. Maddelerinde düzenlenmiştir. Söz konusu Kanunun 29. maddesinde tecavüz suçunu oluşturan fiillere, 30.maddesinde ise tecavüz suçuna ilişkin cezai hükümlere yer verilmiştir.
Marka hakkına tecavüz sayılan filler; marka sahibinin izni olmaksızın; markayı 7. maddede belirtilen biçimlerde kullanmak, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak, marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek olarak sayılmıştır.
Marka hakkına tecavüz suçunun cezası; Kanunda, “Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.” hükmü ile ifade edilmiştir.
Benzer şekilde “Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır; yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Bu maddede yer alan suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur denilmek suretiyle sanıklar hakkında hapis ve adli para cezası öngörülmüştür.” hükmüne yer verilerek marka hakkına tecavüz suçuna ilişkin yaptırım düzenlenmiştir.
Marka hakkına tecavüz suçunun oluşması için öncelikle 6769 Sayılı Kanunun 29. Ve 30. Maddelerindeki fiillerin işlenmiş olması gerekmektedir. Ayrıca 29. Ve 30. Maddelerdeki suçlardan dolayı cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu madde 153’e göre sınai mülkiyet hakkı sahibi, hakkına tecavüz eden tarafından piyasaya sürülmüş ürünleri kişisel ihtiyaçları ölçüsünde elinde bulunduran veya kullanan kişilere karşı, bu Kanunda yer alan hukuk davalarını açamaz veya ceza davası açılması için şikâyette bulunamaz.
Marka hakkına tecavüz suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. Bu sebeple failin veya fiillin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde yetkili Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyette bulunulmalıdır.
6769 sayılı SMK’nın 156. maddesinde görevli ve yetkili mahkeme düzenlenmiştir. Buna göre, bu Kanunlarda öngörülen davalarda görevli mahkeme, Adalet Bakanlığı’nca kurulan ihtisas mahkemeleri olan Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemeleri ile Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemeleridir. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, Asliye Hukuk Mahkemesince; Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren dava ve işlere, Asliye Ceza Mahkemesince bakılır.
