Birçoğumuz zaman zaman eksik bıraktığımız bir işi tamamlayamadığımız, başlamak için ilk adımı atamadığımız ya da öncelikli bitirilmesi gereken işin önüne başka bir iş eklediğimiz dönemlerden geçmişizdir. Sulanmak için bekleyen çiçekler, makineye yerleştirilecek bulaşıklar, yarın spora, diyete, yogaya başlayacağım heyecanı ile koyulan hedefler. Evde tadilat gerektiren işler. Düzenlenecek kitaplıklar, sınava hazırlık için oluşturulan planlar. Okunacak kitap sayısı hedefleri, rutin cilt bakımları, daha da artırabiliriz bu örnekleri... Bazılarımız daha sık, bazılarımız da daha seyrek yaşar erteleme davranışlarını.
Erteleme Davranışı Nedir?
Erteleme davranışı bireyin eylem ve davranışlarını olumsuz yönde etkilemesinin yanında, kişinin hedeflerini, kararlarını veya planladığı bir işi yapmayı geciktirmesi durumu olarak tanımlanabilir. Hatta önemli işlerini sebepsiz bahanelerle hiç yapmayan kişilerde vardır. Erteleme davranışı günlük hayatımızı olumsuz yönde etkilemiyorsa bunun bir sorun yarattığını söylemeyebiliriz. Fakat biriken sorumluluklar ve erteleme davranışı ile işleri, hedefleri yetiştiremeyecek duruma geldiğimizde ve bu durum hayatımızı etkilemeye başladığında sorun haline gelebiliyor.
Neden Erteliyoruz?
Herkes için erteleme nedenleri farklı olabilir;
Sınav kaygısı
Tembellik
Yapılacak işten keyif almama
İçsel çatışmalarımız
Özgüven düşüklüğü
Öğrenilmiş çaresizlik
Zamanı yönetmede problem yaşamak
Mükemmeliyetçilik; örneğin mükemmeliyetçi bir yapımız varsa daha iyisi olsun çabasıyla işlerimizi erteleyebilir ya da sorumluluklarımızdan uzaklaşabiliriz.
Başarısızlık korkusu; başaramayacağımızı düşünüyor ya da başarısızlıktan korktuğumuz durumlarda işi erteliyor ya da hiç denememeyi tercih ediyor olabiliriz.
Erteleme Davranışı ile Nasıl Baş Edebiliriz?
Gerçekçi hedefler ile işe başlayabiliriz. Hedefleri küçük parçalara bölüp, adım adım yaparak uzun zamandır ertelediğimiz ve biriken işlerimizin ağırlığından kurtulmuş oluruz ve yapabildiğimizi gördükçe motivasyonumuzun daha da artmasına katkıda bulunuruz. Bir diğeri de gerçek bir süre belirleyerek işlerimizi zamanında yapabilme ve hedefimize daha da odaklanmamız konusunda bize yardımcı olabilir. Kullandığımız kelimelerde çok kıymetlidir. “Aman sonra yaparım, daha sürem var, pazartesi gelsin bakarızı”; “yapacağım, hedefimi gerçekleştireceğim”, gibi kelimelerle değiştirebiliriz. 2 dakika kuralını uygulayabiliriz. 2 dakika kuralındaki amaç, eğer işimiz en fazla 2 dakika sürecekse fazla düşünmenden o işi hemen yapmaktır. Eğer 2 dakikadan fazla sürecekse, işin ilk 2 dakikasını yapmaktır. Bu şekilde kendimizi yapmaya alıştırarak süreklilik elde ederiz ayrıca ertelemeden bir işi yapmanın verdiği keyfin motivasyonunu diğer işlerimiz içinde kullanabiliriz.
Ne Zaman Destek Alınabilir?
Erteleme davranışı ile baş etmenin en önemli kısmı kişinin kendisinin farkında olması ve kendisini çok iyi tanıması gerektiğidir. Eğer bu davranış kronikleşirse, günlük hayatımızın birçok yönü olumsuz bir etki içindeyse ve işlevselliğimizi, iletişimimizi, ilişkilerimizi de kapsıyorsa bir uzmana danışmayı düşünebilirsiniz.
