Bu konu geçmişten beri güncelliğini yitirmediği gibi zaman zaman ortaya atılan yeni iddialar ve kimi görüntüler tartışmaları alevlendiriyor. Son olarak geçtiğimiz günlerde Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı (Pentagon) tarafından yapılan açıklamada bir belgesel yapımcısı olan Jeremy Corbell tarafından paylaşılan görüntülerde yer alan ve UFO olarak nitelendirilen piramit şeklindeki cisimlerin donanma personeli tarafından çekildiği doğrulandı. UFO tanıklıklarının çoğu gece görülen, hareket halindeki ışık kütlesi şeklinde 2019'da kaydedilen videoların birinde Kaliforniya açıklarındaki bir savaş gemisinin üzerinde gezinen ve piramit şeklindeki nesneler görülüyor. Sözkonusu haber kısa sürede dünya genelinde birçok medya kuruluşunun bültenlerinde yer aldı. UFO iddialarında Pentegon'un özel bir yeri var. Zaman zaman Pentegon tarafından UFO meraklılarını heyecanlandıran açıklamalar geliyor. 2020 yılı içerisinde Pentegon tarafından biri 2004 diğeri ise 2015 yılında kaydedilmiş UFO olduğu iddia edilen uçan cisimlere ait görüntüler yayınlanmış, bu görüntüler uzun süre dünya kamuoyunu meşgul etmişti. Peki UFO iddialarına bilim ne diyor? İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Sinan Aliş, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı. Sinan Aliş / Fotoğraf: Independent Türkçe "UFO'yu uzaylılar kabul ediyorsak, bilim dünyası bunu kabul etmiyor" Sıklıkla gündeme gelmesine karşın UFO olarak adlandırılan cisimler bilim dünyasında kabul ediliyor mu? UFO'nun kelime anlamı açıklanamayan uçak cisimdir. Bu anlamda kabul edilip edilmeyecek bir konu yok. Ancak eğer UFO'yu "uzaylılar" olarak düşünüyorsak, bu durumda bilim dünyası elbette kabul etmiyor. Kabul etmemek keyfi bir tutum değil. Şimdiye kadar somut herhangi bir kanıt elde edilebilmiş değil. "Geniş kitlenin aynı anda gördüğü olay olmadı" Bugüne kadar yapılan incelemelerde hangi sonuçlara varıldı? Uluslararası bilim dünyasının incelenmesine sunulan herhangi bir bulgu veya gözlem olmadı. Genellikle, savunma, istihbarat gibi birimlerin çok zor koşullarda yaşadıkları tanıklıklar bulunuyor. Geniş bir kitlenin aynı anda gördüğü bir olay olmadı. Sadece bir veya iki kişinin gördüğü, hep sıradışı şartlarda gözlemler rapor edildi. "ABD'de sıkça görünmesinin bir nedeni gizli askeri çalışmalar" Neden belli ülkelerde bu konuda duyumlar veya görüntüler daha fazla? Bulunulan bölgenin ve coğrafi yapının bununla bir ilgisi var mı? Coğrafyanın değil ama belirli ülkelerin etkisi var. Özellikle ABD'de sıkça görülmelerinin veya daha doğru ifadeyle görüldüklerinin rapor edilmesinin bazı nedenleri var. Bunların başında yürütülen gizli askeri çalışmalar. Şimdiye kadar rapor edilen UFO benzeri olayların önemli bir çoğunluğu, halka gerçekte ne olduğu söylenemeyen bazı araçların denemelerine ait. Geçmişte özellikle çok yaygın değilken insansız hava araçları en çok rapor edilen UFO olaylarıydı. "UFO'lar konusunda Pentegon pek ciddiye alınan bir kurum değil" Pentegon kaynaklı UFO iddialarını nasıl değerlendirmek gerekiyor? Pentagon'da bulunan Gelişmiş Uzay Tehdit Tanımlama Programı'na (AATIP) destek elde etmek, bunu meşru kılmak için bazı çabalar olduğu ve bir önceki ABD yönetiminde bazı senatörlerin yalnızca kişisel ilgileri nedeniyle bu programa destek verdiği ve hatta bir takım çıkar ilişkileri içeren ihaleler gerçekleştirildiği biliniyor. Bu nedenle UFO'lar konusunda Pentagon pek ciddiye alınan bir kurum değil. ABD'nin uzay ve havacılık konusunda en yetkin kurumu olan NASA'nın bu çalışmaları yapması veya şimdiye kadar benzeri görüntüler yayımlaması gerekirken, bu görüntülerin savaş uçakları veya askeri kaynaklardan yayılması da çok düşündürücü. Bu nedenle bu konularda dünyadaki gelişmiş ülkelerin uzay ajanslarının tutumlarını takip etmek ve değerlendirmek daha sağlıklı olacaktır. "Uydularca ve teleskoplarca görüntülenen cisim yok" UFO'lara ait olduğu iddia edilen görüntüler genelde uçakların kameralarına, el kameralarına, fotoğraf makinelerine ait. Peki hiç uydularca veya uzayı görüntüleyen teleskoplara takılmıyor mu? Evet örneğin biraz önce bahsettiğim NASA'nın uzayda onlarca uydusu, teleskobu var. Bu uyduların bir kısmı sürekli dünyayı gözlüyor ancak ne garip ki şimdiye kadar hiçbiri uzaydan gelip dünyaya giren tanımlanamayan bir hava aracı kaydedemedi. Gözlem uyduları artık neredeyse sokaktaki arabanın plakalarını bile görüntüleyebilecek çözünürlükte. Bu hassasiyete sahip uyduların hiçbir uzay aracını görüntüleyememiş olmasının rasyonel bir açıklaması yok. Yine uzayı incelemek için kullanılan teleskoplarda bu tür tanımlanamayan hava cisimlerini görüntülemedi. Bunlar görüntüleyemezken savaş uçaklarındaki daha düşük çözünürlüklü kameraların bunları tespit ediyor oluşu anlaşılır değil. UFO'ları gördüğünü iddia eden çok sayıda insan olsa bile bilimsel olarak kanıtlanamadı / Fotoğraf: AA "Ne Türkiye'de ne dünyada UFO olayı yeterli bilimsel düzeyde incelenmedi" Türkiye'de UFO konusu bilimsel olarak incelendi mi? Bugüne kadar ciddi anlamda UFO görüldüğü iddia edilen kaç olay bulunuyor? Ne dünyada ne Türkiye'de hiçbir UFO olayı yeterli bilimsel düzeyde incelenememiştir. Çeşitli spekülatif görüntüler olmakla birlikte, bu görüntülerin ham halleri veya olası tüm kanıtlar uluslararası bilim dünyası ile paylaşılmamıştır. Yalnızca olayın olduğu bilgisi çeşitli kanallardan yayılmıştır. "Bir insanın UFO uzmanı olması mümkün değil" Ekranlarda kendisine UFO uzmanı diyen insanları görüyoruz. Söylemleri ne kadarı doğru? Bir insanın UFO uzmanı olması mümkün değil. Bu hiçbir bilimsel disiplinin kabul edebileceği bir uzmanlık tanımı değil. Doğası gereği uçan cisimler olduklarından havacılık ve uzay mühendisliği araştırmacıları veya mühendislerinin yorumları önemli olabilir. Ancak, bunun dışındaki kişiler geniş kitlelerin saf meraklarını sömürüyorlar. İlgi çekip, kendilerini takip eden bir kitle yaratıyorlar. Günümüzde hayatın parçası haline gelmiş çeşitli yollarla kendilerini tatmin etmekten başka bir amaçları olmayan insanlar bunlar. Bilim felsefesinde "sahte bilim" olarak adlandırılan bir konunun baş aktörleri. İnsanların gerçek uzmanlara, bilim insanlarına, saygın kurumlara inanmaları gerekiyor. Hatta bilimin genelde hep söylediği gibi, inanmayın, sorgulayın. Bunun için de temel bilgileri edinmek, çeşitli okumalar yapmak, güncel yayınları takip etmek gerekiyor. Uzayda yaşam olduğu konusu hala muamma olsa bile uzaylılara dair çok film çekildi / Fotoğraf: 1982 yapımı E.T Filmi'nden "Kurulan üç dev teleskop dünya dışı yaşamı araştırmada aşama olacak" Tespitler sonucunda dünya dışı yaşam olduğuna dair iddiaları ispatlamaya daha mı yakınız? UFO'lardan bağımsız olarak, astronomlar Güneş Sistemi dışındaki gezegenleri (öte gezegenler) belirliyorlar, keşfediyorlar. Bu gözlemler hem yer tabanlı teleskoplarla hem de bu amaç için tasarlanmış uzay teleskopları ile sürdürülüyor. Şimdiye kadar doğrulanmış 4375 öte gezegen keşfi var. Bunlar içinden 165'i yer benzeri gezegenler. Yer benzeri gezegenlerin boyutları küçük olduğundan büyük uzaklıklardan doğrudan görüntülenmesi veya atmosferlerinin analizi biraz zor. Ancak kurulmakta olan 25, 30 ve 39 metre çapındaki üç dev teleskop ile bu gezegenlerin fiziksel özellikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya konabilecek. Bu elbette yaşamın varlığını göstermek için yeterli olmayabilir. Ancak bu gezegenlerin atmosferlerinin kimyasal kompozisyonunu belirlemek önemli bir aşama olacak. Dünya'dan başka bildiğimiz türden yaşama elverişli gezegen olup olmadığını araştırıyoruz. Bilim insanları, Jupiter'in uydusu Europa'da yaşam olabileceğini tartışıyor / Fotoğraf: AA "Jupiter'in uydularında yaşam bulunabilir özellikle de Europa'da" Son olarak incelenen gezegenlerden hangisinde yaşam olma ihtimali daha yüksek? Jüpiter'in uydularında yaşam bulunabilir. Özellikle yüzeyi buzla kaplı Europa'nın yaşam barındırması mümkün olabilir. Donmuş yüzeyin altında devasa bir okyanus bulunan uydunun basit formlarda bile olsa yaşam barındırabileceği bilim çevrelerinde tartışılıyor. Maddi sıkıntılar aşılabilir ise NASA'nın Europa'nın yüzeyine inecek ve buzu delerek altındaki okyanusu inceleyecek bir uzay aracı göndermesi bekleniyor.