Sevgili dostum; öyle anlaşılıyor ki, toplum olarak en çok ihtiyaç duyduğumuz şey, ahlaklı veya karakter sahibi insan yetiştirmek! Adına ister dinsel ahlak deyin, isterse çağdaş ahlak farketmez; insanlık, doğrular ve yanlışlar konusunda büyük ölçüde değişim gösterdiğine göre ahlak anlayışının da, tıpkı teknoloji gibi geçmişten günümüze büyük ilerlemeler kaydettiğini artık kabul etmek gerekir.
"Her zamana ait bir ruh vardır " diyen bilge de, bu değişime vurgu yapmaktadır. Insanlığın günümüzde ulaştığı akıl çapı, pek çok geleneksel düşünce biçimini ve ahlak anlayışını yıkıp geçmiş; insan oğlu çağdaş bir kafaya sahip olarak, çağdaş insanlar olarak yaşamanın yollarını bulmus; insanlara dünyada nasıl insanca yaşayabileceğini öğretmiş; bu dünyada insanca insana yaşamayı becerebiliyorsan, öbür dünyada da insanca yasanabilecegi felsefesini geliştirmişken, sen hala dünyada nasıl insanca yaşayacağını bilmediğin ve istemediğin için ha bire ölüme ağırlık veriyorsun! Dünyada bugün yaşamayı bilmediğimiz için ölelim de ondan sonra yaşarız düşüncesindesin! Acizlikten başka bir şey savunmuyorsun! Istersen kaldır başını ve bak çağdaş dünyanın ahlaki normlarına! Baştan reddetme,Hırıstiyan yada Musevi kültürü diye...
Bu anlayış din üzerinden gelişen bir anlayış değil, insanlığın ortak değer yargılarının geliştirdiği anlayışlardan ibaret! Elbette bütün dinlerin ahlakı normları da bu gelişmede etkili olsa da, özü itibariyle insanlığın deneyimi ve insanca birlikte yaşamanın normları olarak kabul görmüştür; bir görev ve ödev bilinciyle yapılması istenir insanoğlundan:
Sana yapılmasını istemediğin şeyleri başkasına yapmamak, her meselede,zarar vermemek için mücadele etmek, arkadaşlarına, arkadaş canlılarına ve dünya geneline sevgi,şefkat,içtenlik ve saygıyla yaklaşmak, kötülüğe giz yummamak, adaleti aramak, özgürce itiraf eden ve dürüstce pişmanlık belirtenlerin kanaatlerini affetmeye hazır olmak, hayatı neşe, hayranlık ve sorumluluk duygusuyla yaşamak, hep yeni şeyler öğrenme arzusunda olmak, deneyimler karşısında fikirleri daima gözden gecirmek; eğer uyumlu değilse, tutkuyla bağlı olduğun inancı bir inancı dahi terketmek, düşünce ayrılıklarını bir zenginlik kaynağı olarak görmek ve onları bastırmamak, diğer insanların sizinle aynı fikirde olmama hakkına saygı duymak, öz deneyim ve mantığınla kendi bağımsız fikirlerini oluşturmak ve başkalarının seni körü körüne idare etmelerine izin vermemek, jer şeyi sorgulamayı öğrenmek, hiç kimseyi özel yaşamı üzerinden yargılamamak ve diğer insanlara zarar vermeden mahremce yaşamlara saygı duymak, cinsiyet,ırk ya da toplumsal farklılıklara dayalı baskı ve ayrıcalık uygulamamak, çocukların beynini yıkamamak, onlara şahsi menfaatleri yönünde fikir yürütmemeyi ve herhangi bir konuyla ilgili iddiaları nasıl değerlendireceklerini öğretmek,başkalarından farklı fikirler üretmeyi nasıl başarabileceklerini anlatmak, sonsuza kadar yasayamayacaginizi aklınızdan çıkarmayarak günü değerlendirmek ve zamanı kaliteli işlerle geçirmek...
Bütün be değerleri herhangi bir itirazın olacağını düşünmüyorum sevgili dostum! Bütün bunlara bizden de bir şeyler eklemek elbette daha anlamlı ve yerinde olacaktir:
Gururlu, kibirli ve üstünlük iddiasında olup da başkalarını küçümsememek, çift karakterli, menfaatçi ve riyakar olmamak, insanların inançlarıyla ve düşünceleriyle alay etmemek, insanlara karşı vefalı olmak, iyilikler yapıp dürüstlüğü savunmak, çekilmem acı ve sıkıntılara karşı sabırla ve ümitle aklı kullanarak mücadele etmek, insanı hatalar yaptığınızda özür dilemeyi bilmek, hatalardan ders alarak vazgeçmek, gerçekleri bildiği halde söylemekten kaçınmamak, gerçeklerin üstünü örtmemek, şiddetten uzak durmak, hakkınızı yasal yollardan aramak ve bu uğurda mücadele etmek, barışa ve iyiliğe yönelik işlerde yer almak,kötülük ve cirkinliklerden uzak durmak, sürü gibi olmamak, çobanlık yapmaya da girişmemek, insanları aydınlatmak, yardımlaşma, dayanışma ve paylaşma ruhunu kaybetmemek, içinizden gelerek iyilikler yapmak, güzel ve yapıcı sözlerle iletişim kurmak, affedici olmak, comer ve hoşgörülü davranmak, aklinizi geliştirmek, inceden inceye ve derinden derine düşünmek, güzel düşünceler üretip buna göre güzel davranışlar sergilemek, mücadele ezanını kaybetmemek, ümitsizliğe düşmemek, işleri zorlaştırıcı değil,kolaylaştırıcı olmak, çevreye ve doğaya zarar vermeden saygılı yaşamak, sözünüzde durmak,anlaşmalara uymak, herkesin birbirinden üstün yönleri olduğunu bilmek ve küçük şeylerden mutlu olmayı öğrenmek ve daha niceleri...
