Belirli bir düzeyde stres, özellikle iş ve ders verimliliği üzerinde faydalı bir etkiye sahip olabilir. Yorgunluk veya yoğun duygu durumlarında vücut kortizol ve adrenalin dahil olmak üzere stres hormonları salgılar. Kısa vadede, bu hormonlar performansınızı anlık olarak artırabilir. Ancak uzun süreli aşırı stres, bunun tam tersi bir etkiye sahiptir ve tükenmişlik sendromu olarak bilinen bir duruma yol açabilir.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, her dört yetişkinden biri yaşamları boyunca tükenmişlik yaşamaktadır. Tükenmişlik esas olarak mesleğe ilişkin her şeyden kopuşla birlikte, işe bağlılığın azalmasına neden olur. Bu, çalışan ve işi arasında bir uyumsuzlukla sonuçlanır. Tükenmişlik kişinin işini tam olarak yapamamasına ve depresyona yol açabilir.
Tükenmişliğin nedenleri
Tükenmişliğin nedeni kişisel durumlar olabildiği gibi çoğunlukla iş dünyasından gelir. Çoğunlukla profesyonel yaşamla bağlantılıdır ve ofisteki huzursuzluk hissinden kaynaklanır.
Bu hissin nedenleri arasında fazla çalışma, meslektaşlar arasındaki gerginlikler, şirket içindeki eşitsizlikler, ulaşılamaz veya karışık hedefler ve iş güvensizliği bulunur. Bu stresli çalışma ortamı tükenmişliğe neden olabilir.
Aşırı iş yükü ile karşı karşıya kalan çalışan bitkin düşer ve daha sonra depresif bir döneme yol açabilen fiziksel, duygusal ve zihinsel bir tükenme durumuna girer.
Tükenmişlik sendromunun 7 belirtisi
Tükenmişlik, esas olarak kronik mesleki strese bağlı olarak ortaya çıkar. Bireyin işiyle ilişkisinin yavaş yavaş bozulmasından kaynaklanır. Tükenmişlikten kurtulmak haftalar, aylar hatta yıllar alabilir. Bu nedenle ortaya çıkan belirtiler, kronikleşmeden önce mümkün olduğunca erken tespit ve müdahale edilmelidir. Sinsi ve ilerleyici belirtileri fark edebilmek çok önemlidir. Tükenmişlik sendromunun tanısı zordur ve diğer ruhsal bozukluklar veya hastalıklarla karıştırılabilir.
İşte tükenmişliği tespit edebilecek en yaygın görülen işaretler.
Sürekli yorgunluk
Dinlenmekle geçmeyen sürekli yorgunluk hali, hızla zihinsel ve duygusal tükenmeye dönüşebilir. Enerjiniz yoksa, daha kolay bulanıyor ve aşırı stresli hissediyorsanız bir uzmana başvurabilirsiniz. Bu belirtiler tükenmişliği gösterebilir ve gücü geri kazanmak zordur.
Çalışırken olumsuzluk duygusu
Stres, olumsuzluğa ve iş hakkında aşırı negatif bir zihniyete yol açabilir. Aşırı stres bir kısır döngü oluşturur. Coşkudan yoksun ve duygusal olarak aranızda mesafe olan işinize her sabah istemeden kalkabilirsiniz. İş yerindeki huzursuz duygular da sizi tükenmeye karşı daha savunmasız hale getirebilir.
İş yerinde düşük performans
Konsantre olmayı zor buluyor, bir şeyleri unutuyor ve işte daha az verimli hale geliyorsanız dikkatli olmasınız. Tükenmişlik, insanların stresi yönetme yeteneğini azaltır. Yani ne kadar stresli olursanız, yeni stres faktörleriyle baş etmek o kadar zor olur.
Endişeli hissetmek
Özellikle işteki performansınız konusunda endişe duymak da tükenmişliğin işaretlerinden biridir. Eve geldiğinizde endişeleriniz azalabilir, ancak işinizi düşündüğünüzde anında geri gelebilir. Tükenmişlik sendromunun yarattığı endişe uzun vadede depresona ve anksiyeteye dönüşebileceği için mutlaka bir uzmana başvurmak gerekir.
Uyku sorunları
Stres uykuyu etkiler. Uykusuzluk ya da uykuya dalma güçlüğü yaşayabilir ve erken uyanmalara maruz kalabilirsiniz. Uyku eksikliği uzun vadede genel sağlık üzerinde geri döndürelemez hasarlar bırakabilir. Her gece aynı saatte yatmaya ve sabahları aynı saatte uyanmaya çalışın. Bir uyku rutini oluşturmak ve bunu sürdürmek tükenmişliği büyük ölçüde azaltabilir.
Fiziksel belirtiler
Kronik stres baş ağrıları, sırt ağrıları, cilt sorunları ve genel vücut ağrıları gibi fiziksel belirtilere de neden olabilir. Hiçbir sebep olmaksızın çeşitli ağrılar çekebilir ve bu ağrılar nedeniyle endişenizde artış yaşayabilirsiniz. Bu, bir kısır döngü oluşturur. Stres arttıkça vücut ağrıları da artar.
Sinirlilik ve ruh hali değişimleri
Her şey sizi rahatsız ediyor ve bariz bir sebep olmadan çok sık kötü bir ruh hali içine giriyorsanız dikkatli olmalısınız. Arkadaşlıklarınız ve ilişkilerinizde çatışmalar yaşayabilirsiniz. Günlük hayatınız bu belirtilerden bir veya birkaçından etkileniyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmalısınız.
Tükenmişliği kontrol etmenin 6 yolu
Sürekli stresli mi hissediyorsunuz? İşte tükenmişlikle mücadele etmek için atabileceğiniz bazı adımlar.
Limitlerinizi ayarlayın
İşe makul zamanlarda başlayın ve bitirin, gün içinde düzenli molalar verin ve her gün kendinize telefonunuzdan, bilgisayarınızdan, e-postalarınızdan ve sosyal ağlarınızdan kopmak için zaman ayırın. Gerekirse bir tatile çıkın ve akşamları ve hafta sonları düşüncelerinizi işten ayırın. Çalışma ortamınızda çok fazla baskı hissettiğinizde bir şeyi reddetmeyi öğrenin.
İş-yaşam dengenizi koruyun
Stresli olduğunuzda, arkadaşlarınızla ve ailenizle vakit geçirmeyi veya sevdiğiniz şeyleri yapmayı unutabilir veya bunlara zaman bulamayabilirsiniz. Ancak sevdiğiniz faaliyetlerden ve sosyal ilişkilerden vazgeçmemek önemlidir. Vücut, stresle uzun süre başa çıkamaz. Gerektiğinde bağlantınızı kesebilmek için iş-yaşam dengenizi koruyun.
Stresli bir durumda bir adım geri atın
Kendinizden beklediğiniz verimlilik düzeyinin yüksek olması çok muhtemeldir. Ancak sizi endişelendiren bir durumdan bir adım geri atabilmek için kendinize şu soruları sorun: Her şey mükemmel olmak zorunda mı? Kendinize bu kadar baskı yapmasaydınız olabilecek en kötü şey ne olurdu? Sonuçlar hayal ettiğiniz kadar kötü olmayabilir. Bu bakış açısına ulaşmak için bir sağlık uzmanından yardım almak faydalı olabilir.
Sağlıklı beslenin
Yediğiniz ve içtiğiniz her şey ruh haliniz ve enerji seviyeniz üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Vücudunuzun baskıyla daha iyi başa çıkmasına yardımcı olmak için doğru beslenmeniz gerekir. İşlenmiş gıdalardan ve aşırı kafeinden kaçının. Sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, tavuk ve balık gibi yağsız proteinler, yumurta, süt ürünleri, baklagiller dahil olmak üzere taze, sağlıklı yiyecekler yiyin. Yeşil sebzeler, turunçgiller, kivi ve kırmızı meyveler dahil olmak üzere C vitamini açısından zengin yiyecekleri tüketin. C vitamini kortizol seviyelerini düşürmeye yardımcı olur. Yeterince magnezyum aldığınızdan emin olun, enerji üretimi için gereklidir ve sakinleştirici bir etkisi vardır. Yeşil sebzelerde, kabuklu yemişlerde, sebzelerde ve tam tahıllarda bulunur.
Stresinizi yönetmeyi öğrenin
Aşırı bir iş yükü kolayca stresli bir duruma yol açabilir ve bu nedenle tükenmişlik riskini artırabilir. İşyerinde zihinsel sağlığınıza dikkat etmek için işyerinde birkaç rahatlama ve stres yönetimi tekniğini deneyebilirsiniz. Nefes egzersizleri günlük stresi azaltmak, anksiyete bozukluklarıyla savaşmak ve dolayısıyla yorgunluktan kaçınmak için mükemmel bir yoldur.
Yardım istemekten çekinmeyin
Bu belirtiler size tanıdık geliyorsa ve tükenmişlikten korkuyorsanız, mutlaka bir uzmana başvurun. Hiç kimsenin aşırı strese karşı bağışıklığı yoktur. Kendi başınıza çok şey yapabilirsiniz, ancak bunu tek başınıza yapmak genellikle zordur. Bu nedenle tıbbi yardım, kişisel ve profesyonel dengeyi yeniden sağlamak için gereklidir.
