Trabzon şehir merkezi ve çevresi için tutulan bütün resmi kayıtlarda, Osmanlı sistemin başlangıcından itibaren Ermeni ve Rum nüfus yer alırken, Yahudi bir cemaatin varlığına dair herhangi bir kayıt düşülmemiştir. Ancak XVII. Yüzyıl gezginlerinden Evliya Çelebi’nin aktardığı ilginç bir öyküye inanmak gerekirse, Yavuz Sultan Selim döneminde Yahudilerin, Trabzon’da dericilik işi yaptığından söz edilir. Çelebi, Trabzon şehrinde Yahudi cemaatinin olmamasını şöyle açıklar;

“Sultan 1. Selim Han hakim iken iki kardeş bu şehir içinde kaybolurlar. Vilayetin bütün yöneticileri ve halkı ellerinden gelen gayreti göstermelerine rağmen çocukları bulunmazlar ve aramaktan vazgeçerler. Sonunda günler geçer, bir gün pazarda bir parlak kırmızı ve bir yaldızlı sarı sahtiyan (boyanmış, cilalanmış deri) satılır. Ne hoş sahtiyandır diyerek elden ele gezerken bir dervişin eline geçer. Sahtiyana bakarken, üzerinde bir çeşit şifreli tuhaf bir yazı yazılmış olduğunu görür.

İlk bakışta yazı olduğu belli olmamasına rağmen dikkatlice bakıldığında bunun bir yazı olduğu anlaşılır ve yazıyı zar zor okur;

“Ey bizim halimizi bilmek isteyen, yirmi senedir Debbağ (deri işleyicisi) Yahudiler elinde, yer altında kapalı kaldık. Allah rızası için bizi kurtardığınızda acayiplikleri göresiniz” şeklinde bir yazı yazılmıştır.

Gayretli derviş eteğini toplayıp doğru şehzade Selim’in huzuruna varır. Anılan yazıyı okuyunca, bütün askerin silahla donatılıp Tabakhane kapısından dışarı çıkmasını ve Debbağ Yahudi işyerlerini basmalarını , adı geçen mağaradaki kardeşleri bulmalarını emreder. Kardeşleri bir mağarada bulurlar;

Ancak derileri yüzülüp birbirine arka arkaya yapıştırılmış olduğunu görürler.

Böyle can yakıcı derin acılar içinde debbağlık işlerler. Nice yüz Mehmet isimli masumları da içinde debbağlık işlerler. Nice Mehmet isimli masumları da katledip nicelerini de ayakları bağlı, gönülleri hasta sefil köle gibi hizmet ettirirler.

Bu içler acısı hali Trabzon halkı görünce kalabalık toplanır.

Kale kapıları kapatılıp bütün Yahudiler avratları, beşikte kundaktaki oğlanlarıyla katledilir şehirden temizlenirler. O zamandan beri ellerinde fermanları olup Yahudileri gördükleri yerde öldürürler…