Trabzon’un Ortahisar ilçesi Pazarkapı Mahallesi'nde, Büyükşehir Belediyesi'nin otopark projesi için kamulaştırılan arazide kazı çalışması için Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvuru yapılmış, 5 bin metrekareye yayılan alanda süren kazılarda Roma İmparatoru Hadrianus ile Geç Bizans dönemine ait yapılara ulaşılmıştı. Yıkılan kadınlar hali pazarının altından da Roma dönemine ait rıhtım ortaya çıkmıştı. Uzmanların, alanın tarihte bölgenin ticarethane ve yerleşim yeri olduğu görüşünde birleşmesi şehirde yeni bir heyecan yaratmıştı.
OTOPARK ALANI VE TARİH
Öyle ki Roma İmparatoru Hadrianus’un ismiyle anılan Hadrianus Limanı bölgenin hatta dünyanın sayılı büyük limanlarından bir olduğu ifade edilmişti. Bu özel alanla ilgili çalışmalar titizlikle yürütülürken Kuzey Ekspres olarak çalışmaları hem yerinde takip ettik hem de alanın da uzman isimlerden görüş aldık. Tarihçi yazar Ömer Şen, restorasyon çalışmasının yürütüldüğü alanla ilgili şunları kaydetti: “Trabzon Büyükşehir Belediyemizin bu işe el atması takdir edilmesi gereken bir durumdur. Gönül isterdi ki restorasyon alanı komple bütüncül gerçekleşsin. Otopark alanı olarak kazılıp şimdi üstü kapatılan alanda bu çalışmaya dahil edilse çok daha güzel bir kazanım olur. Otopark alanı mutlaka başka bir yere kaydırılmalıdır. ”
YENİ BİR MARKA OLURLAR
“Bahse konu alandaki restorasyon sürecinin komple yapılması ve Trabzon’a kazandırılması, hem ulusal anlamda hem de uluslararası anlamda Trabzon’a katma değer katacaktır. Hadrianus Limanı ve surlar, Trabzon’un yeni marka değeri olabilir. Bu eserler ortaya çıkarıldığında Trabzon’da Roma dönemine ait somut örnekler elimizde olacak. Gönül ister ki Moloz tarafından Pazarkapı’ya doğru uzanan surların tamamının restorasyonunu yapılsın. Bunlar uzun soluklu işler. Şuan başlatılan çalışmalarda hassasiyetle yürütülüyor. Sabırlı olmak gerekiyor.”
YENİ DESTİNASYON: PAZARKAPI
“Bu çalışmalar bittiğinde Pazarkapı mevki turizm destinasyonu haline gelecektir. Restorasyon sonrasında 2. aşamada planlanması gereken tabi ki otopark ve tur otobüslerinin yanaşabileceği alanların oluşturulmasıdır. Trabzon turizmine büyük bir katkı sağlayacaktır.”
TRABZON, ROMA’NIN ÜSSÜYDÜ
“Bütün dünyanın kabul ettiği bir imparatorluk, Roma İmparatorluğu. İmparatorluklarda en hızlı ulaşım; deniz yolu olduğu için savaş ve ticaret gemileri için Trabzon’u hem asker, hem ticaret, hem sınır karakolu gibi bir merkez haline getirmek istiyorlar. O nedenle Pazarkapı’da suni bir liman inşa ediyorlar. Zağnos ve Tabakhane’de su taşkınlarından korunmak için yüksek surlar inşa ediyorlar. Adeta küçük bir şehir kurup ibadethane ve ticarethanelerini oluşturuyorlar. İlerleyen zamanlarda da bu suni liman sayesinde savaş ve ticaret gemileri kolaylıkla bu limana sığınıyorlardı. Aynı zamanda Trabzon, Roma’nın güvenlik noktasında üssüydü. Daha sonra gelen imparatorluklarda Osmanlı’da dahil surları korudular fakat yaşanan doğal afetler nedeniyle suni liman toprak altında kalıyor. Ta ki Pazarkapı restorasyonu için kazma vurulana kadar biz bu kalıntıları varsayım üzerine konuşuyorduk ama şimdi artık elimizde somut kalıntılar var.”
İNSANLIK MİRASINA SAHİP ÇIKIYORUZ
“Şimdi günümüzde bu çalışma Trabzon’a inanılmaz derecede prestij kazandıracaktır. Akademi camiası bu durumdan haberdar oldu. Şimdi ülkemizin yetkililerinin duruma el atıp, dünya çapında tanınırlığını daha da perçinlemesi gerekir. Roma İmparatorluğuna ait kalıntıların Trabzon’da restorasyonun yapılıyor olması bizim dünyaya açılan penceremizdir. Buradaki mesaj Trabzon’un insanlık mirasına sahip çıkıp, gün yüzüne çıkartıyor olmasıdır. Dünya çapında bir açılış yapılmalıdır. Sadece mevcut restorasyonun alanı mutlaka büyütülmelidir. Tabakhane Köprüsü’ne kadar mutlaka genişletilmelidir. Ancak o zaman bütünlük sağlanmış olur ve eleştirilerin önü kesilmiş olur.”
ELİMİZDEKİ FIRSAT PAZARKAPI
“Trabzon’da Sümela Manastırı bir sembol ve dünyaya açılan marka yüzümüz. Şimdi Trabzon’un bu zenginliğine zenginlik katan yeni bir imaja ihtiyacı var. Elimizdeki fırsatlardan biri de Pazarkapı’dır. Bu alan inanılmaz bir turizm destinasyonu ile büyük potansiyel arz etmektedir. İnsanlık tarihine güzel bir mesajdır. Önemli olan iyi niyetli bir şekilde bu projeyi başlatmaktı, şimdi aynı iyi niyetle sürdürmeliyiz, biliyoruz ki Trabzon’da ki kale ve surlar en iyi kale ve surlar kategorisinde ilk 10’da yer alıyor.”
TARİHİ SURLARA VİTAMİN ENJEKTESİ!
Öte yandan Trabzon Pazarkapı’da gerçekleştirilen tarihi surlarda restorasyon çalışmasında önemli bir işleme imza atılıyor. Surları sağlamlaştırmak adına enjeksiyon işlemi gerçekleştiriliyor. Enjeksiyon işlemi ile ilgili edindiğimiz bilgi ise şöyle : “Enjeksiyon işlemi tarihi yapılarda zamanla oluşan aşınma ve çökme gibi durumlara karşı yapıyı sağlamlaştırmak adına yapılır. Duvarın en alt hizasından başlayarak en üst hizasına kadar kademeli ilerler. Çevre şartlarına maruz kalmış duvarlarda kullanılır. Duvardaki boşluklar, tümlemeler yapıldıktan sonra metrekareye 4 adet boru düşmek üzere çift yüz olarak uygulanıyor. Delici bir aletle duvarın kalınlığına göre oran değişiyor. Kalınlığa göre delik açılıp şeffaf boru içerisinde hidrolik esaslı harç ile kapatılıyor. Böylece tarihi yapılar korunaklı ve dayanıklı hale geliyor. Bu işlem sonrası yapının içine su girmiyor, bitki büyümüyor.”
Kuzey Ekspres Gazetesi - Meryem Akgün
