Yükselen enflasyonu faiz artırarak düşürmeye çalışan Avrupa’nın bankacılık sisteminde çökmeler oluşmaya başladı. Avrupa’nın önemli para saklama merkezlerinin başında gelen İsviçre Merkez Bankası (SNB), 142,4 milyar İsviçre Frangı zarar açıkladı. 1 İsviçre Frangı 1 ABD dolarına eşit olduğu için bu zararı, 142,4 milyar dolar olarak da ifade etmek mümkün.
FAİZ ARTIRMANIN FATURASI AĞIR OLDU
İsviçre’nin en büyük ikinci bankası olan Credit Suisse’ın üçüncü çeyrekte 4 milyar dolar zarar açıklamasının ardından, İsviçre Merkez Bankası’nın ocak-eylül döneminde 142,4 milyar dolarla tarihinin en büyük zararını açıklaması, Avrupa bankacılık sistemindeki sarsıntısı olarak dikkat çekti.
Yüksek enflasyonla mücadele için faiz artıran İsviçre Merkez Bankası, yüksek faiz oranlarıyla satın aldığı tahvil ve hisse senetlerinin değer kaybetmesiyle 9 ayda 141 milyar dolar zarar yazdı. Bankanın 1,4 milyar dolarlık zararı ise altın fiyatlarındaki düşüş ve dövizdeki dalgalanmadan kaynaklandı. İsviçre Merkez Bankası’nın, son zamanlarda enflasyonla mücadele için faiz oranlarını yükselmesi nedeniyle yaşadığı bu büyük çöküş, 115 yıllık tarihindeki en büyük zararı olarak kayıtlara geçti.
ÖZKAYNAKLARIN YÜZDE 70’İ ERİDİ
İsviçre Merkez Bankası’nın 2021 sonu itibariyle 204 milyar dolarlık özkaynağı bulunuyor. Bankanın açıkladığı zarar miktarı, özkaynaklarının yüzde 69,8’ine denk geliyor. Uzmanlar, sahip olduğu özkaynağın yaklaşık yüzde 30’unu kaybeden bankanın, toparlanmasının zor olacağı belirtiyor.
YÜZDE 55'İ KAMU KURUMLARINA AİT
Özel düzenleme kurumları kontrolünde çalışan bir anonim şirket statüsüne sahip İsviçre Merkez Bankası hisselerinin yüzde 55’i kamu kurumlarına ait bulunuyor. Borsada işlem gören banka hisselerinin yüzde 45’i borsada işlem görse de bu hisselerin çoğu özel şahıslara aittir. Son olarak 22 Eylül 2022 tarihinde faiz artırımı yapan İsviçre Merkez Bankası, 75 baz puanlık artışla gösterge faizini yüzde eksi 25’ten yüzde 0,50’ye çıkarmıştı. Bankanın bir sonraki faiz kararı toplantısı ise 15 Aralık’ta.
İlk sarsıntı Credit Suisse’te yaşandı
İsviçre’nin en büyük ikinci bankası olan Credit Suisse, üçüncü çeyrekte 4 milyar dolar zarar açıkladı. Credit Suisse, zararını telafi etmek için 4 milyar dolar değerinde hisse satmasının yanı sıra 2025'in sonuna kadar 9 bin kişinin işine son vermeyi planlıyor. Suudi Varlık Fonu, yüzde 37’sine sahip olduğu Credit Suisse’e aktardığı 1,5 milyar dolarlık kaynağın, bankanın toparlanması için yeterli olmayacağı belirtiliyor.
Faiz artışları toparlanmayı zorlaştırıyor
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Başkanı Prof. Dr. Göksel Aşan, şu anda dünyada çok büyük bir borçluluk problemi yaşandığını ve ödenemez bir borçtan bahsettiklerini belirterek, "Aslında reel olarak 'değerini düşürüp ödenebilir hale getirilmeye çalışılan' o borç yükü, faiz yükselişleriyle o şansını da kaybediyor” dedi. Aşan, gelecek dönemde dünyanın son derece istikrarsız bir süreç yaşayacağını düşündüğünü aktardı.
Dünya borç batağında
2008 krizinde yapılan yanlışlara işaret eden Aşan, "2008'de yapılan, sürecin bir ertelenmesiydi. Şimdi daha ciddi problemler karşımızda duruyor ifadelerini kullandı. Aşan, şu anda dünyada çok büyük bir borçluluk problemi bulunduğunu, ödenemeyecek bir borçtan bahsettiklerini belirtti.
